Het menselijk microbioom

Het darmmicrobioom is de verzamelnaam voor alle micro-organismen (bacteriën, archaea, virussen en schimmels) in ons spijsverteringskanaal. Het wordt ook wel het tweede menselijke genoom genoemd, omdat de hoeveelheid verschillende organismen bijna een apart orgaan in ons lichaam vormt. Het is een zeer complex systeem dat onze gezondheid aanzienlijk positief of negatief kan beïnvloeden.

Het is onmogelijk om een disbalans of verstoring kwantitatief te definiëren, omdat er geen zogenaamde nul- of basiswaarde bestaat voor een gezond microbioom. De samenstelling van het darmmicrobioom verandert voortdurend qua soort en omvang en past zich voortdurend aan onze voeding, omgeving en levensomstandigheden aan. Het is bij ieder mens zeer individueel – net als een vingerafdruk. Simpel gezegd: als we ons over het algemeen goed voelen, is de kans groter dat ons darmmicrobioom in evenwicht is. Als we ons slecht voelen, kunnen we er al van uitgaan dat er ongunstige veranderingen hebben plaatsgevonden. Als we tastbare klachten hebben, zoals immuunproblemen, spijsverteringsproblemen, allergieën, stofwisselingsstoornissen of depressies, staat het tegenwoordig vast dat er ook overeenkomstige veranderingen in het microbioom optreden.

We weten inmiddels dat stress, antibacteriële middelen, milieugifstoffen, roken, alcohol, maar vooral suiker in al zijn vormen een slechte invloed hebben op ons darmmicrobioom. Als ik het slechte weglaat en door het goede vervang, kan ik zelf een grote positieve bijdrage leveren aan mijn gezondheid.

Als ongunstige factoren zoals extreme stress, reizen naar het buitenland of het gebruik van bepaalde medicijnen, bijvoorbeeld antibiotica, te voorzien zijn, is preventie zinvol.

Het darmmicrobioom verandert voortdurend van onze geboorte tot het einde van ons leven. Onze levensstijl en vooral onze voeding zijn hierbij van groot belang. De voeding die we binnenkrijgen is de brandstof voor ons microbioom. Een natuurlijke bevalling en borstvoeding beïnvloeden ons jonge darmmicrobioom anders dan een keizersnede of voeding met koemelk. Deze en vele andere factoren veranderen de samenstelling van het darmmicrobioom voortdurend en gedurende ons hele leven. Hetzelfde geldt ook voor overmatige suikerconsumptie:als we veel suiker eten, bevordert dat de groei van suikerminnende bacteriën in de darmen. Hun metabolische afvalstoffen, zoals alcohol, kunnen op hun beurt een belasting vormen voor ons organisme en het darmmicrobioom. We merken het niet meteen, maar op lange termijn kan dit leiden tot welvaartsziekten zoals overgewicht, hoge bloeddruk en diabetes. Maar als we preventieve maatregelen nemen, geven we deze ziekten geen bodem om op te groeien. Kortom: ik oogst vaak pas veel later wat ik in mijn jonge jaren heb gezaaid – zowel in positieve als in negatieve zin.